ปัญหาและมาตรการทางกฎหมายในการบำบัดฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด กรณีศึกษาในพื้นที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย

Abstract

การแก้ไขปัญหายาเสพติดในปัจจุบันเน้นกระบวนการบำบัดฟื้นฟูเป็นสำคัญ ตามแนวคิดที่ว่า “ผู้เสพคือผู้ป่วย” โดยรัฐบาลได้ให้ความสำคัญในกระบวนการบำบัดฟื้นฟูในระดับอำเภอเป็นอย่างมากตามประกาศ คสช. 108/2557 โดยในประกาศ คสช. 108/2557 ข้อ 1 วรรคสาม ได้กำหนดให้เรื่องกระบวนการหรือแนวทางการนําตัวผู้ต้องสงสัยเข้ารับการบำบัดฟื้นฟู การบำบัดฟื้นฟู และการประเมินเป็นผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟูให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่เลขาธิการคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติดประกาศกำหนด ตามประกาศสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด เรื่อง การนำตัวผู้ต้องสงสัยเข้ารับการบำบัดฟื้นฟู การบำบัดฟื้นฟู และการประเมินเป็นผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู พ.ศ.2560 แต่ในทางปฏิบัติการบำบัดฟื้นฟูในระดับอำเภอนั้นยังคงมีปัญหาอยู่หลายประการ ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาถึงปัญหาดังกล่าวในพื้นที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย จากการศึกษาพบปัญหาในเรื่องการนำตัวผู้เสพยาเสพติดเข้ารับการบำบัดฟื้นฟูไม่เหมาะสมกับระบบที่ใช้บำบัดฟื้นฟูโดยมีการบังคับผู้เสพยาเสพติดเข้ารับการบำบัดในระบบสมัครใจ ปัญหาในเรื่องเวลาทำการที่ศูนย์เพื่อการคัดกรองนั้นไม่เอื้ออำนวยต่อการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่จนนำไปสู่ช่องว่างที่ทำให้ผู้เสพยาเสพติดหลบหนีได้ ตลอดจนเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องยังขาดทักษะความรู้ความสามารถในด้านการติดตามดูแลช่วยเหลือและสนับสนุนส่งผลให้ผู้เสพยาเสพติดกลับมาอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิมและกลับไปเสพยาซ้ำอีก ดังนั้นผู้วิจัยเห็นว่ารัฐบาลควรที่จะกำหนดกระบวนการหรือแนวทางให้ชัดเจนในประกาศสํานักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด เรื่อง การนำตัวผู้ต้องสงสัยเข้ารับการบำบัดฟื้นฟู การบำบัดฟื้นฟู และการประเมินเป็นผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู พ.ศ. 2560 โดยควรมีการปรับปรุงใน เรื่อง 1) การนำตัวผู้เสพยาเสพติดเข้ารับการบำบัดฟื้นฟูในระบบสมัครใจโดยต้องเป็นกรณีที่สมัครใจด้วยตนเองจริง ๆ มิใช่เกิดจากการบังคับ ขู่เข็ญ หรือจูงใจ ด้วยประการอื่นใดจากเจ้าหน้าที่ 2) ระยะเวลาทำการของศูนย์เพื่อการคัดกรอง 3) การกำหนดเจ้าหน้าที่ที่มีความเชี่ยวชาญในการช่วยเหลือสนับสนุนผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู เพื่อช่วยเหลือผู้เสพยาเสพติดให้หมดไปจากสังคมและให้ผู้เสพยาเสพติดสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุขในสังคม