การสำรวจการใช้ประโยชน์พฤกษศาสตร์พื้นบ้านในเขตพื้นที่บ้านบัว บ้านห้วยหม้อ และบ้านเหล่า ตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา

Abstract

การสำรวจพฤกษศาสตร์พื้นบ้านในเขตพื้นที่บ้านบัว บ้านห้วยหม้อ และบ้านเหล่า ตำบลบ้านตุ่น อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ทำการศึกษาระหว่างเดือนกันยายน พ.ศ. 2561 ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2562 เพื่อสำรวจพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน ศึกษาการใช้ประโยชน์ต่าง ๆ จากพืชที่มีความสำคัญในชุมชน และจัดจำแนกตามการใช้ประโยชน์ โดยสัมภาษณ์หมอพื้นบ้าน จำนวน 3 คน และสัมภาษณ์ชาวบ้าน 47 คน พบพืชพรรณทั้งหมด 150 ชนิด 56 วงศ์ วงศ์ที่พบมากที่สุด คือ วงศ์ถั่ว (Fabaceae) 12% รองลงมาได้แก่ วงศ์เหงือกปลาหมอ (Acanthaceae) และวงศ์หญ้า (Poaceae) 6% วงศ์ยางพารา (Euphorbiaceae) 4.67% ตามลำดับ จำแนกตามลักษณะวิสัยเป็น ไม้ล้มลุก จำนวน 45 ชนิด ไม้พุ่ม จำนวน 44 ชนิด ไม้ยืนต้น จำนวน 39 ชนิด ไม้เลื้อย จำนวน 19 ชนิด เฟิร์น จำนวน 2 ชนิด และพืชมีท่อลำเลียงชั้นต่ำ จำนวน 1 ชนิด จำแนกประเภทของพืชตามลักษณะการใช้ประโยชน์ 7 ประเภท แบ่งเป็นพืชอาหาร 92 ชนิด พืชสมุนไพร 72 ชนิด พืชสร้างที่อยู่อาศัย 18 ชนิด พืชวัฒนธรรมและความเชื่อ 20 ชนิด พืชใช้ทำเครื่องนุ่งห่ม 2 ชนิด พืชที่ใช้เป็นแหล่งพลังงาน 10 ชนิด และพืชใช้ประโยชน์ อื่น ๆ 12 ชนิด ส่วนของพืชที่มีการนำมาใช้ประโยชน์มากที่สุด คือ ใบ 24% รองลงมาได้แก่ ผลและเมล็ด 20% ลำต้นและเหง้า 19% ทั้งต้น 12% ราก 11% ดอก 10% เนื้อไม้และกระพี้ 4% ตามลำดับ