อุปลักษณ์มโนทัศน์ในเพลงลูกทุ่งภาคใต้

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์อุปลักษณ์มโนทัศน์ และโลกทัศน์ที่ปรากฎในเพลงลูกทุ่งภาคใต้ของ บ่าววี อาร์สยาม (ร.ต. วีรยุทธิ์ นานช้า) และ บิว กัลยาณี (กัลยาณี เจียมสกุล) นักร้องในเครือบริษัทอาร์เอส จำกัด (มหาชน) สังกัดค่าย อาร์ สยาม จำนวน 11 อัลบั้ม 148 บทเพลง ซึ่งแต่งขึ้นช่วงปี พ.ศ. 2548-2561 เท่านั้น ตามแนวทางการศึกษาอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์ของเลคอฟและจอห์นสัน (Lakoff and Johnson, 1980) และแนวคิดโลกทัศน์ของโรเบิร์ต เรดฟิลด์ (Robert Redfield, 1975) ผลการวิเคราะห์พบ อุปลักษณ์ 7 รูปแบบ ได้แก่ อุปลักษณ์บุคคล อุปลักษณ์สัตว์ อุปลักษณ์สิ่งของ อุปลักษณ์ยานพาหนะ อุปลักษณ์ธรรมชาติ อุปลักษณ์อาหาร และอุปลักษณ์การสูญเสียและความเจ็บปวด ซึ่งอุปลักษณ์ธรรมชาติโดดเด่นที่สุด สื่อความหมายปลายทางเกี่ยวกับความทุกข์ใจ สถานภาพ อุปสรรค และเป็นสื่อกลาง รองลงมา พบ อุปลักษณ์บุคคล อุปลักษณ์สิ่งของ อุปลักษณ์ยานพาหนะ อุปลักษณ์อาหาร อุปลักษณ์สัตว์ และอุปลักษณ์การสูญเสียและความเจ็บปวด ตามลำดับ อุปลักษณ์ช่วยสื่อความหมายให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ทำให้ผู้ฟังเข้าใจสิ่งที่นักร้องต้องการสื่อผ่านเนื้อร้องโดยใช้ความหมายเชิงอุปลักษณ์ พบโลกทัศน์ที่ปรากฏในเพลงลูกทุ่งภาคใต้พบ 4 รูปแบบ ได้แก่ โลกทัศน์เกี่ยวกับความรัก โลกทัศน์เกี่ยวกับสถานภาพทางสังคม โลกทัศน์เกี่ยวกับการศึกษา และโลกทัศน์เกี่ยวกับวิถีชีวิต พบโลกทัศน์เกี่ยวกับความรักมากที่สุด แบ่งเป็น 2 รูปแบบ คือ ความรักที่สมหวังและความรักที่ผิดหวัง รองลงมาเป็นโลกทัศน์เกี่ยวกับวิถีชีวิตโลกทัศน์เกี่ยวกับการศึกษา และโลกทัศน์เกี่ยวกับสถานภาพทางสังคม ตามลำดับ แสดงให้เห็นว่าบทเพลงที่แสดงความรู้สึกต่อความรักมีอิทธิพลต่อความรู้สึก และจิตใจของผู้ฟังเป็นส่วนใหญ่ โดยถ่ายทอดเรื่องราวความรู้สึกต่าง ๆ และโลกทัศน์ผ่านบทเพลงได้อย่างชัดเจน