การตรวจสอบความหลากหลายทางพันธุกรรมของพืชสกุล Zanthoxylum spp. ในเขตภาคเหนือของประเทศไทยด้วยเทคนิค HAT-RAPD

Abstract

พืชสกุล Zanthoxylum spp. ส่วนใหญ่พบได้ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย พืชสกุล Zanthoxylum spp. มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในการแพทย์แผนโบราณในการรักษาโรคต่างๆ เนื่องจากพืชสกุลนี้ มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ที่คล้ายคลึงกันมาก การจำแนกตามลักษณะทางสัณฐานวิทยาของพืชจึงเป็นเรื่องยาก ดังนั้น การศึกษาในระดับโมเลกุลจึงถูกนำมาใช้เพื่อตรวจสอบความหลากหลายทางพันธุกรรมของพืชสกุล Zanthoxylum spp. เพื่อเป็นแนวทางในการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ การศึกษาอิสระครั้งนี้จึงรวบรวมพืชสกุล Zanthoxylum spp. ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย จำนวน 15 ตัวอย่างจาก 15 สถานที่ เพื่อสร้างลายพิมพ์ดีเอ็นเอด้วยเทคนิค HAT-RAPD โดยใช้ไพรเมอร์แบบสุ่ม 14 ไพรเมอร์ ซึ่งปรากฏแถบดีเอ็นเอทั้งหมด 431 แถบ เมื่อนำข้อมูลแถบดีเอ็นเอที่ได้มาสร้างแผนภูมิวิวัฒนาการ พบว่า สามารถจำแนกพืชสกุล Zanthoxylum spp. ได้เป็น 7 กลุ่ม โดยมีค่าสัมประสิทธิ์ความหลากหลายทางพันธุกรรมระหว่าง 0.10 ถึง 0.66 นอกจากนี้สามารถคัดเลือกแถบดีเอ็นเอที่พบเฉพาะในพืชมะข่วงที่รวบรวมจากเชียงคำ จังหวัดพะเยา ซึ่งมีสรรพคุณทางยาสูง จำนวน 6 แถบ ที่แตกต่างกันซึ่งสามารถพัฒนาเป็นเครื่องหมายโมเลกุลสำหรับสายพันธุ์นี้